De wieg van KVS

Ontstaan van een eigenzinnige kajakclub

Sportief bezig zijn, mooie mensen ontmoeten, de natuur beleven op een nieuwe en prachtige manier en je liefde voor water ontdekken. Dit ligt voor het grijpen bij Kanovereniging Spaardam. Dit weekend vieren ze hun 30-jarig jubileum rond een van de bijzonderste clubhuizen in Nederland: Fort Zuid, onderdeel van De Stelling van Amsterdam.

‘Te weinig mensen hebben de kajak ontdekt en dat is jammer, want het is absoluut verslavend’, zeggen bestuursleden Marga Mulder en Dré Versteeg. ‘Vanuit de club vaar je zo de Mooie Nel op en zit je opeens op een heel andere manier in de natuur. Je ziet lepelaars en rietzangers. Soms duiken de vissen voor je boot op en je beleeft zonsop- en ondergangen zoals je die nog nooit beleefd hebt, zo mooi. En regelmatig peddelen we Haarlem in, vooral in de avond is dat genieten’, aldus een enthousiaste Dré.

Marga vult aan: ‘Je kunt tot heel hoge leeftijd varen. Je kan rustig of sportief varen. Laatst waren we op de Waddenzee. We kampeerden op Ameland en onderweg zagen we zeehonden. Het is ook een ideale manier om vakantie te houden. Je stopt je kampeerspullen in je kajak en je kunt gaan. Zo doen we de elfstedentocht in zes dagen en zijn er clubleden heel Frankrijk doorgevaren. Geweldig. Andere keren maken we met de hele club rustige toertochten door steden. Echt waanzinnig hoe anders je een stad dan beleeft. We waren in Utrecht, maar ik waande me in Venetië. Ik raad echt iedereen aan om eens een tochtje te komen doen bij ons.’

En het zijn niet alleen de tochten waarmee je terloops je conditie op peil houdt, die het tweetal aantrekken. Het zijn ook de clubavonden op woensdag. Samen met z’n allen peddelen en bijkletsen om daarna bij het fort de gesprekken voort te zetten onder het genot van een drankje. ‘We hebben leden in alle soorten en maten met mooie verhalen’, aldus Dré. ‘Verschillende mensen hebben hun hele leven op zee gevaren, die lezen het water en als die beginnen te vertellen over klots- lange- en piekgolven kom je in een andere, fascinerende wereld terecht.’

Ook, en vooral, de plek van KVS is bijzonder te noemen. Net als het ontstaan trouwens van de club, want die was verre van gewoon. KVS-voorzitter Nico Wittebrood vertelt er graag over. ‘Sportverenigingen worden opgericht door mensen met een gemeenschappelijk doel: gezamenlijk hun favoriete sport beoefenen. Een clubhuis is daarbij een handig middel, om elkaar te ontmoeten, je om te kleden en om sportspullen op te bergen. Kano- en roeivereniging Spaarndam, KVS, is hierop een uitzondering. De sportvereniging is opgericht met het doel een markant gebouw/(toekomstig) clubhuis te redden uit de handen van projectontwikkelaars. Kajakken en roeien waren het middel om dit doel te bereiken.’

De forten rondom Amsterdam, de Stelling van Amsterdam, werden eind vorige eeuw afgestoten door Defensie. Wat kon je doen met die kolossen van ongewapend beton? Er liep een aanvraag voor de status van Unesco-monument. Als dat lukte, wat mocht je doen met dit monument? Natuurlijk had de markt wel ideeën, diverse projectontwikkelaars meldden zich met plannen. In onze regio kreeg recreatieschap Spaarnwoude het beheer over Fort-Zuid en Fort-Noord, beide gelegen nabij Spaarndam. Logisch dat Spaarndam via de Dorpsraad betrokken werd bij de plannen die werden ingediend. Tegen veel plannen zei de Dorpsraad ‘Nee, want niet in ons belang’, zodat Recreatieschap uiteindelijk de bal terugkaatste: ‘welke plannen zijn wel in jullie belang?’ Daarover werd creatief nagedacht en een betrokken dorpsgenoot riep: ‘een kano- of een roeivereniging, want Fort-Zuid is omringd door water’. Een kinderdagverblijf en een galerie en ruimte voor kunstzinnige vorming maakten het plaatje met huurders compleet. Projectontwikkelaars dropen af en het licht ging op groen voor een grootscheepse restauratie van het fort.

KVS-voorzitter Wittebrood: ‘Ons fort, Fort-Zuid, was het eerste van de Stelling van Amsterdam dat werd gerestaureerd. Dat betekent dat veel leergeld moest worden betaald en dat de restauratie heel veel tijd vergde. De kersverse sportvereniging KVS had wel 100 leden, maar nauwelijks een boot of opslagruimte. Maar de gemeenschapszin van de Spaarndammers bleek krachtig. Door verhuurbedrijven werden afgeschreven huurkajaks aan de club geschonken. En scheepswerf/jachthaven De Rietpol bood een ongebruikt stoffig hoekje van een loods aan als tijdelijk clubhuis en opslagloods voor de verenigingsvloot. Er werd zelfs al een cursus gegeven, lid Bouke Steensma kan smakelijk vertellen over deze bizarre begintijd.’

Ruim 10 jaar na de oprichting kon KVS zijn intrek nemen in haar deel van Fort-Zuid. Al direct werd duidelijk dat de oorspronkelijke naam, kano- en roeivereniging, te ruim gekozen was. De toebedeelde gewelven van het fort waren niet diep genoeg om roeiboten te herbergen. In de praktijk zou het dus een kanovereniging worden en blijven. Als herinnering aan het oorspronkelijke plan heeft nog lange tijd een vooroorlogse skiff aan het plafond gehangen in onze middenruimte, een houten eenpersoons wedstrijdboot met leren bovendek. De enige die erin paste.

Terugblikkend is er een duidelijke verschuiving waar te nemen. De oorspronkelijke leden hadden als doel het gebouw te behouden en geschikt te maken voor dorpse activiteiten. Dat was gelukt, nu was het zaak vorm en inhoud te geven aan iets anders: een sportvereniging draaiend houden. De transitie is goed te zien aan hoe de kanotochten van KVS werden georganiseerd. De evenementencommissie had in de beginjaren goedgevulde picknickmanden klaarstaan. De inhoud werd verdeeld over boten met laadruimtes en de tocht was vooral een reis van koffiepauzeplek naar lunchpauzeplek. De leden wilden genieten van het buiten zijn, van lekkere hapjes en drankjes, de beste omschrijving is dat het een Bourgondische sportvereniging was. In die zin werd KVS door Trekvogels en HKV nauwelijks serieus genomen.

Nico Wittenbrood: ‘Inmiddels weten en merken we allemaal dat het accent verschoven is naar de activiteit kajakken. De evenementencommissie zoekt naar prachtige locaties voor een tocht, voor eten en drinken zorg je zelf. En wie sportieve uitdagingen zoekt, gaat op pad met gelijkgestemden naar de Waddenzee, neemt deel aan zware tochten (Beulentocht, 11-stedentocht), vaart de hele winter door met behulp van de juiste uitrusting. Enkele leden leveren nationale prestaties (non-stopdeelname 11-stedentocht). De afgelopen paar jaar is de verandering voltooid: een eigen steiger voor de deur, nieuwe statuten met daarin de nieuwe en juiste naam Kanovereniging Spaarndam en een toename van het bezit van een eigen boot door de leden. Dat laatste onderstreept dat men lid is om op eigen wijze de kajaksport te beoefenen. Toch zit nog steeds de zelfredzaamheid en dadendrang om ons prachtige clubhuis vorm te geven, in de haarvaten van de club. De vervanging van de keukeninrichting, de vormgeving van de dames- en herenkleedkamer, de herinrichting van de botenstellingen zodat meer boten passen en de manoeuvreerruimte verbetert. Eigen ontwerp van kanokarren. Niet voor de status van de vereniging, uitsluitend voor het plezier en gemak van de sportbeoefening. Wat mij betreft de juiste ingrediënten voor een heerlijke en langlevende sportvereniging.’

Augustus 2022,

Nico Wittebrood, voorzitter KVS